Spookachtige Nieuw Oranjetuin, plantage bezoek Marienburg en Fort Nieuw Amsterdam

5 oktober 2012 - Paramaribo, Suriname

Swingende salsa muziek knalt uit de speakers. Op een gegeven moment staat de dansvloer bij de buitensocieteit ' Het Park' vol met enthousiaste Surinaamse dames.  De ene dame danst nog wilder dan de andere, de waaiers om de warmte te lijf te gaan komen tevoorschijn. Geweldig om te zien.  Het werd voor ons een hele warme, swingende avond onder de begeleiding van twee hele leuke bands. Allereerst trad 2Remember op, een Surinaams-Nederlandse band, met een prachtige frontzangeres. Zij kon Whitney Houston's ' I will always love you' prima imiteren. Vervolgens sloten we af met de Kasimex Houseband die haar 20 jarige bestaan vierde een bigi yari . Het was een fantastische avond. We ontmoeten deze avond Gloria Bottse een hele leuke dame, die sinds een jaar weer in Suriname woont.  Gloria is de moeder van ' de danser ' Gianinni Semedo Moreira. Hij heeft ook meegedaan met al die danswedstrijden in Nederland en danst tegenwoordig in de VS. Hij danst nu voor Rihanna, Shakira en Cirque du Soleil. Gloria was natuurlijk trots op haar zoon. Glora kan zelf ook prachtig dansen. Gloria en ik hebben die avond veel gedanst. Ook was Annelies niet van de dansvloer te slaan. Zie foto's. 

Terwijl wij in het begin van de avond in de airco bar zaten werden we aan allerlei mensen voorgesteld door Glora en Annelies. Annelies is echt een hele enthousiaste vrouw, die ons overal wel mee naar toe wil nemen of aan iedereen wil voorstellen. Zelfs schudden wij de hand van de oude president Wijdenbosch, die sommigen van jullie vast kennen, van de Bosjes brug. '  Het park'  is echt een club van netwerken zullen we maar zeggen. Inderdaad er komen veel invloedrijke mensen. De beide dames wilden ons gelijk met alles mee laten doen. Berry zei ' We doen eerst even rustig aan'. We gaan zeker een keer mee wandelen hoor.' Elke maandag avond organiseren ze namelijk een stadswandeling door Paramaribo en omgeving. Om zo de stad beter te leren kennen. Veel leden van ' het park' zijn nl. remigranten. A.s. Maandag gaan we misschien wel mee. Ik vroeg ' Moeten we dan rennen?'. Nou antwoorde Hans. ' We hebben de slakken, de wandelaars en de snellopers' Waarop een ander zei ; " Het is eigenlijk ook een beetje een kroegentocht hoor" We zullen zien. De avond was erg gezellig. Zelfs Roy en Loes waren van de partij.

Deze week zijn we eindelijk in het bezit van fietsen gekomen. Ik heb zelfs zijtassen! Dat voelt  best een beetje Nederlands. Heerlijk. We hebben de afgelopen week dan ook al veel verkend op de fiets. Het is wel oppassen geblazen. Er zijn nl. geen fietspaden. Ik wilde heel graag de begraafplaats Oranjetuin bezoeken. Deze begraafplaats stond vroeger bekend om zijn weelderige sinaasappelboomgaarden. Vandaar de naam. Opgericht in 1755, was het de belangrijkste begraafplaats van de Nederlandse Hervormde Kerk. Er liggen veel hoge pieten begraven en heeft een rijke geschiedenis. Vandaar dat ik op zoek wilde naar een aantal graven. De belangrijkste voor mij was het graf van de partner van de negerin Elisabeth ' Carl Otto Creutz' . Ik heb immers het prachtige boek " De vrije negerin Elisabeth gelezen' .  Zelf, ligt Elisabeth er ook begraven, alleen heeft ze nooit een duidelijke steen gehad.  Ik wilde ook de drie graven van Amerikaanse mannen vinden die vanuit Rhode island handelden met Suriname. Ik had gelezen dat ze mooie kleine graven hadden. Kaptein Burnham en de Watson broers, naar die namen moesten we op zoek. Johan Cateau van Rosevelt een populaire man , die zelfs de bijnaam kuli-papa kreeg, vanwege zijn hulp aan de Hindoestanen.  Stond ook nog op mijn lijstje.

Spookachtige begraafplaats? Met al die namen op een briefje kwamen we aan bij de Oranjetuin. Alles zag er aardig dicht uit. We spraken wat mannen aan.. en jawel 1 van hen ging ons helpen. Zijn naam was Mahinde. We mochten onze fiets binnenop de begraafplaats zetten. We werden meteen verwelkomd door blaffende honden. Mahinde pakte zijn machete en ging ons vooruit,  de ruige overwoekerde begraafplaats tegemoet. Ik gaf hem de namen van mijn lijstje door en hij zei: ' Ik ga mijn best doen' Ik weet niet waar alles precies ligt hoor' . We vonden het graf van Johan Cateau van Rosevelt. Die zelfs in Hattem geboren was. Ik maakte van veel graven foto's , ook de voorouders van Dhr. Spong zette ik even op de foto. Na echt een enorme tocht en aardig wat hindernissen vonden we de bijzondere grafstenen van de Amerikanen. Mahinde veegde wat bladeren en zand aan de kant en toen verschenen de mooie grafstenen. Ik maakte echt een aantal mooie foto's en ging zelfs nog met de aardige Mahinde op de foto. Helaas konden we het graf van de 'lover'  van de slavin Elisabeth niet vinden. Mahinde gaf mij een tip en vertelde mij dat ik naar Meneer Meijer moest gaan in de van Roosmalenst waar ik in het archief een kaart van de begraafplaats kon krijgen en met die kaart meer succes zou hebben. Ik besloot dat een andere dag te gaan ondernemen en schreef het nummer van Dhr. Meijer op. De begraafplaats is echt heel moeilijk begaanbaar. Het wordt heel slecht onderhouden. Wat werkelijk zonde is. Zelf worden soms grafstenen geroofd om als stoeptegels te dienen, ernstig en eeuwig zonde. Ondanks dat ik niet al de mensen van mijn lijstje gevonden had. Ging ik tevreden met de mooie foto's op zak naar huis samen met Berry.

Thuis aangekomen wilde ik de foto's even bekijken. Wat bleek ... ik had er maar een aantal op staan. Een heleboel foto's waren verdwenen!  Zo raar. Want ik had echt nog zoveel ruimte. 's Avonds had ik voor Jerome en Antia gekookt en ik vertelde hen het verhaal. Anita vroeg ' Hoe laat waren jullie op de begraafplaats? Nou tussen half twaalf en half drie? Ja? ' Nou dan moeten jullie er niet komen hoor! ' Dan gaan ze zweven.. en je moet altijd vragen of je foto's mag maken van graven' ... Jerome knikte ook .'  Ja man, dat zijn de geesten hoor! '. Tja, het blijft bizar. Echt na die tijd kon ik namelijk gewoon weer foto's maken. De foto's van de linkerkant van de begraafplaats waren verdwenen ! Geen foto's van die mooie Amerikaanse graven en van het graf van Cornelis Jongbaw en Dhr. Fernandes. Kortom, ik moet nog een keer terug.  De Surinamers zijn bijgelovig hoor. Door dit soort gebeurtenissen word ik het ook.

Fort Nieuw Amsterdam en plantage Marienburg

Gisteren zijn we heerlijk gaan fietsen naar het district Commewijne via Leonsburg. Het was een prachtige zonnige dag. Met flink wat waterflessen begonnen we onze tocht. Marienburg stond op ons lijstje. We fietsen over de Anton Dragtenweg naar de oversteekplaats Leonsburg. Daar stond een mannetje,  met zijn vogelkooi en rowti vogel in de hand, ons al op te wachten en sprak ons aan. Hij bleek Kendy te heten en wilde ons natuurlijk wel overvaren. Na wat onderhandelen over de prijs hopten we aan boord en voeren de snelstromende Surinamerivier over. Alles verliep voorspoedig. Toen stonden we bij het Fort Nieuw Amsterdam en keken uit over de driesprong van de Suriname - en de Commewijne rivier en de Atlantische oceaan. Een prachtig gezicht. Het fort dat in 1740 gebouwd is diende ooit als beschermer van het plantagegebied. Op het grote binnenterrein staan nog steeds kanonnen en kun je een Smids winkel en een Kruytmagasyn zien. 

We besluiten om lekker te gaan fietsen langs de vele plantages. We komen langs Zoelen, A la Bonne Heure, Geertuidenberg en komen vervolgens na een flinke tocht bij Marienburg aan. We fietsen het terrein op en onmiddellijk komt een Javaanse man in geel en groen tenue ons tegemoet fietsen. Hij blijkt meneer Soekardi te heten en is  De Gids!  " Welkom op de plantage " zegt hij en begint meteen met zijn verhaal. Heerlijk zo'n persoonlijke gids. We fietsen naar een grote boom en in de schaduw vertelt Dhr. Soekardi verder. Opeens tovert hij uit zijn kleine tasje zijn verweerde aantekeningen schrift met foto's , om zijn verhaal nog duidelijker te maken. Samen genieten we van alle informatie. Soekardi heeft zelf op de palntage gewerkt en weet echt heel veel te vertellen. In 1880 is de plantage door de Nederlandse Handels Maatschappij (NHM) gekocht. Die er een suikerfabriek wilde vestigen voor al het suikerriet van de omliggende plantages. Dat is dan ook gelukt en tot 1975 waren ze erg succesvol hoor. Voor al het suikerriet werd een twaalf kilometer lange spoorweg aangelegd, de eerste spoorverbinding in Suriname. We zien nog wat oude locomotiefjes en zien zelf nog een spoorwissel tussen al het groen. Om de enorme fabriek draaiende te houden haalde de NHM contractarbeiders uit Nederlands- en Brits Indie en kocht plantages in de buurt op. De NHM betaalde de laagste lonen van alle plantageondernemingen van Suriname. Dit leidde regelmatig tot arbeidsconflicten. In juli 1902 liep de spanning helemaal hoog op. De directeur James Mavor (bekend uit het verhaal Tweemaal Marienburg) ging namelijk ook nog wel eens aan de vrouwen van de contractarbeiders zitten, vertelde Soekardi,  en verkrachtte er zelfs een paar. Vandaar dat de mannen nog woedender werden en besloten om Mavor te vermoorden. Ze sneden Mavor dan ook in stukjes met hun houwers. De opstand was compleet . Uit onvrede over alles legde de arbeiders hun werk op 2 juli neer. Nog op dezelfde dag arriveerde het koloniale leger en begon met de arrestaties. Dit wekte de woede van de arbeiders die, toen ze de volgende dag richting kantoor optrokken , beschoten werden. Hierbij vielen zeker 17 doden. Snel volge er een massagraf. Men gebruikte ongebluste kalk tussen twee lagen , zodat er niks overbleef van de mensen. De familie van de overleden mensen kon helemaal niet juist afscheid nemen. Vandaar dat er na die tijd veel rare dingen gebeurden. Veel directeuren na Mavor overleden op bizarre wijze. Men heeft het over paiman, karma een soort van verdiende loon voor het onrecht wat is aangedaan. Men wil op zoek gaan naar het massagraf omdat ze dat nooit gevonden hebben. Nu staat er wel sinds 2006 een monument voor de slachtoffers.

Na de rondleiding rusten we in het dorpje bij de Javaanse nazaten even uit. I kreeg van twee Javaanse kinderen wat zaadjes van de kattenstaart, een prachtige plant. Zodat ik die kan planten in de tuin van Ome Werner. We fietsen met nieuwe ervaringen weer terug naar Paramaribo, met de zon in ons gezicht. 

 

Foto’s

1 Reactie

  1. Henriette Wezenberg:
    5 oktober 2012
    Wat een bijzonder mooi verhaal over de begraafplaats en je kent mij....ik geloof daar zeker in! Hier bij ons volop herfst, regen, wind en prachtige kleuren. Ik mis jullie. Dikke kus van mij. Liefs