Bezoek aan Nieuw Amsterdam, Marron dag en voetbaltraining

District Commewijne bewonderen.  Bezoekje aan het mooie Fort Nieuw Amsterdam. Livorno aandoen, muziek maken en Marron dag.

In Paramaribo is elke week wel iets speciaals te beleven. Je hoeft je hier niet te vervelen. Deze week heb je bijvoorbeeld de fashion week. De culturele sector loopt hier heel goed. Eind oktober en begin november heb je een uitgebreide kunstbeurs in hotel resort Torarica.

Vorige weekend hadden we een afspraak met de vriend van Berry, Eric Feller. Zij kennen elkaar van ATICS, het bedrijf  van Pearl Antonius.  ATICS staat voor Antonius Translating, Intermediating & Consultancy Services N. V.

Eric heeft een nieuw huis laten bouwen te Voorburg in het district Commewijne. Commewijne is het IJsselmuiden van Paramaribo. Zo moet je dat een beetje voorstellen. Het is een prachtig district we zouden er ook wel een huis willen kopen in de toekomst. 

We moesten dus de Suriname rivier oversteken. Commewijne is een heel groen en rustig  district.

Met de fiets richting Leonsberg gefietst en daar hadden we een privé bootsman kunnen regelen, Ming genaamd. We kwamen al vroeg in de ochtend aan op Nieuw Amsterdam.

Eric pikte ons op en we gingen allereerst naar het museum Fort Nieuw Amsterdam .

Wat is nou precies Fort Nieuw Amsterdam? Het is een vijfkantig fort dat gebouwd werd in 1734 om de kolonie en de plantages te verdedigen. Het ligt precies op de plek waar de Commewijnerivier en de Surinamerivier samenvloeien. Vanaf de 18e eeuw moesten alle schepen die in Suriname aankwamen verplicht eerst bij dit fort aanmeren: de kolonisten, de slavenschepen en de boten met de contractarbeiders. Dit is ook de plek waar slaven op de steigers schoon gespoten werden na de onterende middentocht van Afrika naar Zuid-Amerika toe. 

Fort Nieuw Amsterdam is daarmee een monument voor de menselijke migratie die Suriname heeft gemaakt tot de gemengde natie die het nu is.

Het fort werd vernoemd naar de stad Amsterdam ( een van de eigenaren van de kolonie Suriname) en de bastions kregen namen van Hollandse provincies: Gelderland, Overijssel, Holland, Groningen en Utrecht.

Op elk bastion stond een persoon op wacht, die bij dreiging van een aanval seinde naar de andere soldaten. Het buitengedeelte van het terrein kon door het openzetten van de sluizen onder water gezet worden, zodat de vijand er niet doorheen kon.

Fort Zeelandia in Paramaribo kon namelijk deze bovengenoemde functie niet meer aan.

We liepen met z’n drieën over het enorme terrein en genoten van het uitzicht en de rust. Het was een stralende dag.

We zagen veel mooie bloemen. De Paarse kotomisi kwamen we overal tegen. Flamboyant  bomen met inderdaad rode flamboyant bloemen. Krere Krere noemen ze dat hier ook wel in de volksmond volgens Gerda Duttenhoffer.

Ook kwamen we zaken uit het slavernij verleden tegen. We liepen langs grote ijzeren kookketels, kapa’s genaamd. In deze ketels werd suikerrietsap gekookt. Slaven moesten er constant in roeren omdat het niet mocht aanbrandden. Soms stonden ze er wel met tien personen omheen. Een heftig karwei in de tropische hitte hoor. Als ze het niet goed deden dan konden de slaven straf krijgen. De slaven kregen dan als straf een hete kool in hun handen gedrukt. Ongelofelijk toch? Over deze sadistische straf gaat ook een liedje, veel kinderen leren het nog steeds op school. Ik zal het even opschrijven: ‘Faja Sitong no bring mi so, no brong mi so’

(Hete vuursteen, brand mij niet zo.)

‘Adjen masra Jantje ‘ e kiri soema piking’ (wederom maakt meester Jan de kinderen van de mensen dood…van de pijn!) 

In Nederland wordt Faja Sitong nog wel eens geleerd als typisch Surinaams kinderliedje en vertelt men dat het gaat over de brandende zon en de koeienogen (kaw-ay) pitten die heet kunnen worden. Dit oude liedje wordt overigens tegenwoordig nog steeds gezongen door kinderen bij het spelletje met het warm maken van de kaw ay pit . De kinderen wrijven de pit steeds over de grond en deze wordt heel heet, telkens schuiven de kinderen de pit dan steeds door en zingen Faya sitong . Maar volgens Cynthia McLeod gaat het om het brandmerken. Ik hoorde dit verhaal tijdens haar plantagetour. Het gaat dus over de toestand bij de kapa kookketels en de staffen. Plus het volgende : wanneer de slavenkinderen groot, sterk en klaar waren voor het zware werk op de plantages, werden ze ook gebrandmerkt net als hun ouders. Op de dag van de brandmerking werd dan dit liedje Faya sitong gezongen.

Omdat het zo'n groot terrein was, zijn we even gaan boren. Boren? 

Eric zei ' We gaan niet helemaal weer omlopen hoor! ' ' We nemen een shortcut we gaan boren'. 

We deden zelf een hek open en konden toen wat sneller bij onze auto komen. 

Boren in Suriname is dus niet via de officiële weg ergens in of uit komen. 

Bij een Javaanse warung hebben we heerlijke saté gekocht met bami, kip en kousenband. 

In Commewijne wonen veel Javanen en je vindt er heerlijke eettentjes. Eric zei dat we ook even een dawet moesten drinken. Dawet is van origine een Indonesisch drankje en is door de Javanen naar Suriname gebracht. In Indonesië is dawet groen.

In Suriname is het een roze drankje met witte kleine stukjes maizena erin verwerkt en kokosmelk. Je moet er van houden. Wij vonden het wel lekker zo'n koud drankje. We hebben samen een gezellig middag gehad. Eric woont er heel vrij. Enorm groen is alles om zijn huis.

Hij vertelde dat ze de week ervoor een aboma slang hadden gevangen! Aboma slangen ( wurgslangen) kunnen wel tien meter worden! 

Ik zei tegen Eric ' Mooi hoor die enorme bamboo achter je huis'. 

' Ai nee mang, daar houden de slangen van' ' Ik ben er niet zo blij mee' .

Als je zo rondloopt kijk je toch net iets beter uit je doppen.

Zondag zijn we naar Livorno gefietst.

Livorno? Ja , dat klinkt Italiaans hè?!

Livorno is één van de twaalf wijken ressorten van Paramaribo gelegen aan de linkeroever van de Surinamerivier. 

Even op bezoek bij Tom Hesp om o.a. te kletsen over voetbal. Tom zet zich in voor veel organisaties. 

Hij houdt zich ook bezig met de Johan Cruijff foundation en is ook actief bij verschillende stichtingen in Suriname. We kennen elkaar van onze jungle trip naar Botopassie. 

Het leuke was dat we naar zijn straat ' Mackzovereemweg'  moesten fietsen. Genoemd naar de familie van Tom zijn vrouw. Deze familie Overeem heeft een bijzondere geschiedenis. In het boek ' André Loor vertelt....' Suriname 1850-1950. Kun je hier meer over lezen. 

Op woensdagavond waren we uitgenodigd door Ron om bij de karaoke te komen kijken in de bar ' the Garden'. Ron begeleidt de songs dan met zijn trompet. Leuk om te zien en om te horen. We waren onder de indruk van zijn spel! 

Berry heeft een gedicht voor Ron geschreven:

Ron

Ron, als eigenzinnige muzikant geen ' money maker', maar toen ik hem zag spelen, moest ik denken aan Chet Baker. 

Frivool muzikant, extravagant met een kop vol krullen.

Ron had de avond hoog ingezet en speelde ' slow jazz trompet' .

Fijn om naar te luisteren, mooi om naar te kijken.

Ik zag hem die avond de sterren bereiken.

Berry.

Ron was helemaal ontroerd toen hij afgelopen maandag het gedicht bij ons op het balkon hoorde. Ik had heel uitgebreid voor ons allen gekookt. Het was een gezellige avond. 

Ik ben ook weer begonnen met mijn historische stadswandelingen door het centrum van Paramaribo.

Gisteren heb ik Lianne en Eline rondgeleid. Lianne is een hele goede vriendin van Annemieke Heep. Zo leuk om haar ontmoet te hebben. 

Ik heb veel verhalen uitgewerkt. Geschiedenis blijft toch mijn passie. 

Ik wilde nog een stukje over de joden en hun nieuwe jaar met jullie delen. 

Heel bijzonder is dat midden in Paramaribo een Moskee en een synagoge echt naast elkaar staan! Dat is nergens zo ter wereld. 

Een paar wist je datjes.

-Wist je dat de joden nu in het jaar 5778 leven.

-wist je dat er nog maar ongeveer 300 joden in Paramaribo leven.

wist je dat voor een speciale dienst zoals Bar Mitswa bijvoorbeeld tien joodse mannen aanwezig moeten zijn, om alle rituelen samen uit te voeren.
Het joodse nieuwjaar werd laatst gevierd in september ! Deze viering heet Rosj Hasjana. 
Wist je dat de zangerige manier waarop de Thora gelezen wordt laajene heet.

Verder heb ik dit nog opgezocht. Over het nieuwe jaar. Met behulp van de ware tijd komt het volgende stukje over het joodse nieuwe jaar. 

We zitten nu in het joodse jaar 5778 oftewel Rosj Hasjana

Wat letterlijk ' dag van het bazuingeschal' betekent.

Op die dag wordt de sjofar geblazen en wordt er voorgelezen uit de Thora.

Wordt uit de Heilige Ark gehaald. ( een enorm versierde kast). Het is een zeer kostbaar met de hand geschreven exemplaar.

Er ligt wit savannezand op de houten vloer.

De verhoging in de synagoge waarop de mannen staan heet een biema , een verhoging.

Na de dienst wensen ze elkaar ' Shana Tova ' toe.

Shana tova betekent letterlijk ' goed Nieuwjaar'.

Feestbrood challa eten ze met dit nieuwe jaar. 

Challa is een lichtzoete koek met noten, kersen en sukade.

De ondervoorzitter van de synagoge, Lily Duim geeft aanwijzingen over de gerechten.

Stukjes appel worden verdeeld en die moeten ze in honing dopen.

Er is ook een bord met daarop granaatappelpitjes. " Appel en granaatappel zijn ronde vruchten die afronding van het oude jaar symboliseren. En het zoete- de honing- symboliseert een wens voor het goede en het zoete dat het nieuwe jaar zal bieden.

Bij Rosj Hasjana wordt niet alleen het joodse Nieuwjaar herdacht maar ook Jom Hadin; de Oordeelsdag. Volgens de Joodse overlevering bestaat er in de hemel een symbolisch boek waarin alle dadenvan de mens staan geschreven. Aan de ene kant zijn de goede daden opgeschreven en aan de andere kant de slechte. 

Joden geloven dat God op Rosj Hasjana in dit symbolische boek kijkt en het gedrag van iedereen afzonderlijk in het afgelopen jaar bestudeert. Is hij een goed mens geweest? Heeft hij geprobeerd behulpzaam te zijn? Heeft hij iemand gekwetst, zonder dat hij het wist?

God bestudeert alle daden van de mens. Het hemelse boek blijft op alle tien ' hoogheilige dagen ' open. Als de zon ondergaat op Jom Kippoer schrijft God in het boek wat ieders lot in het komende jaar zal zijn. Omdat het lot van de mens niet bezegeld is vooraleer Jom Kippoer ten einde loopt, proberen Joden vanaf Rosj Hasjana goede daden te doen. Zij proberen zich alles te herinneren wat ze in hun leven verkeerd hebben gedaan en vragen dan om vergeving. Door hun berouw hopen zij op een beter leven in het nieuwe jaar.

Het is een heel ernstige en heilige tijd. Omdat Rosj Hasjana zo'n heilige tijd is, brengen de Joden vele uren biddend in de synagoge door. Ze dragen in die periode  eenvoudige witte kleren om zichzelf te herinneren aan de heiligheid en de zuiverheid van de tijd. De gebeden die zij opzeggen uit een speciaal Rosj Hasjana-gebedenboek, zijn oud en als gedichten geschreven. ( Beleven.org). 

Dat was even wat informatie over de joden in Suriname en hun nieuwjaarsviering.

Tenslotte hebben we afgelopen dinsdag 10 oktober Marron dag gevierd.

Marrons noemen ze hier de gevluchte slaven die naar het woud vluchtten omdat ze de hele situatie op de plantages verschrikkelijk vonden. 

In 1863 werd de slavernij afgeschaft maar tot 1760 konden deze gevluchte slaven altijd nog teruggebracht worden door premie jagers .

Waarom vieren ze tegenwoordig dus Marron dag? Omdat toen het Vredesverdrag van 1760  werd gesloten. Het verdrag dat vrijgevochten slaven in Suriname sloten met de toenmalige Nederlandse overheid. Het verdrag hield in dat de Ndyuka, een in het oerwoud gevormde stam van Surinaamse Marrons, vrijheid en territoriale autonomie verwierven. 

We gingen op Marron dag naar de feestelijke viering in de Petrus en Paulus kathedraal.

Wat een spektakel! We werden overweldigd door zang, dans en prachtige muziek. 

Allerlei verschillende culturen kwamen hier samen. Heel kleurrijk! Dat kun je wel zien op de foto's. 

Later die dag zijn we naar het feest in de Palmentuin geweest. 

Gisteren ben ik meegegaan naar de voetbaltraining van Berry. Zo leuk om hem bezig te zien met U-11 . Jongens van 9 en 10 jaar. Berry vindt het leuk om deze groep ook nog te trainen , omdat hij ze nog zoveel kan leren. Verder is Berry bezig met andere voetbalzaken. Daar vertel ik een andere keer over. 

Vandaag op het programma:

Naar yoga les
Naar de markt inkopen doen voor het weekend
Om 18:00 uur samen naar Guno toe. Onze buurman die ook muziek maakt! De heren gaan jammen. 

Aankomend weekend gaan we naar Vierkinderen toe. We mogen logeren in het buitenhuis van Pearl.

Het moet er heel mooi zijn. 

Nu op de fiets naar mijn pranayama les. 

Ohm! 🙏🏻

Fijn weekend iedereen. 

X Roliena Maria.